İlk TBMM’de Alınan Kararlar

İlk TBMM’de Alınan Kararlar

TBMM’nin Açılması-Alınan Kararlar-Özellikleri PDF İNDİR

16 Mart 1920’de İstanbul’un İtilaf Devletleri tarafından resmen işgal edilmesi ve Mebusan Meclisi’nin dağıtılması, I. TBMM’nin açılmasına zemin hazırlamıştır.
Mustafa Kemal 19 Mart 1920’de bir genelge yayınlayarak İstanbul’un işgalini protesto etmiş; Ankara’da yeni bir meclisin açılacağını, Anadolu’ya kaçabilen milletvekillerinin Ankara’da açılacak olan Millet Meclisi’ne katılabileceğini bildirmiştir.
Püf çıkarım:
Bu genelgede İstanbul’daki milletvekillerine sahip çıkılması, milli iradeye önem verildiğini ve milli iradeye sahip çıkıldığını gösterir.
İlk TBMM, Anadolu’dan seçilen ve İstanbul’dan Ankara’ya kaçabilen milletvekillerinin katılımıyla 23 Nisan 1920’de açıldı. Mustafa Kemal Paşa, ilk meclise Ankara Milletvekili olarak katıldı ve 24 Nisan 1920’de Meclis Başkanlığı’na seçildi.
1- Ulusal iradeyi, vatanın geleceğine hâkim kılmak esastır. TBMM’nin üstünde hiçbir güç ve makam yoktur.
Püf çıkarım:
• Osmanlı Hükümeti yok sayılmıştır.
• Gelecekte Cumhuriyet yönetimine geçileceğinin göstergesidir.
• Milli egemenlik (ulusal egemenlik) vurgusu yapılmıştır.

2- Yasama (kanun yapma) ve Yürütme (hükümet) yetkileri TBMM’ye aittir (Güçler birliği ilkesi).

Püf yorum: Güçler birliği uygulanmıştır.
• Amaç; Milli Mücadele’de çabuk karar alıp uygulayabilmektir.
• Yasama ve yürütme yetkilerinin TBMM’de toplanması, cumhuriyet yönetimine geçileceğinin göstergesidir.

Püf bilgi:
• Bütün yetkilerin TBMM’nin elinde toplanması demokratik olmamasına rağmen, olağanüstü şartlar nedeniyle buna gerek duyulmuştur.
• Meclis, İstiklal Mahkemeleri’ni kurarak yargı gücünü de kullanmıştır.

3- Hükümet kurmak zorunludur.

Püf yorum:
• Kurucu meclis özelliği gösterir.
• Yeni Türk Devleti’ne işlerlik kazandırmak amaçlanmıştır.

4- Geçici kaydıyla bir hükümet başkanı tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir.

Püf çıkarım:
• Meclisin, kararlarında bağımsız olması gerektiği ve sürekli olacağı vurgulanmıştır.

5- Hükümet işleri, Meclis içerisinden seçilecek bir heyet tarafından yürütülecektir. Meclis Başkanı bu heyetin de başkanıdır.

Püf bilgi:
• Meclis Hükümeti Sistemi uygulanmıştır.
• Meclis Hükümeti Sistemi; bakanların meclis içinden tek tek seçildiği sistemdir.

6- Padişah ve halifenin geleceği, işgalcilerin baskısı bittikten sonra Meclis tarafından belirlenecektir.

Püf çıkarım: Ulusal egemenlik anlayışına ters olmasına rağmen böyle bir karar alınmasının nedeni, ortamın böyle bir değişikliğe hazır olmaması ve halkın tepki gösterebileceği düşüncesidir.

İlk TBMM’nin;

• Yasama ve yürütme yetkilerini kendinde toplaması,
• İstanbul Hükümeti’nin yaptığı ve yapacağı her türlü işlemi yok sayması,
• Hıyaneti Vataniye Kanunu’nu çıkarması,
• İstiklal Mahkemelerini kurması,
• Ayaklanmaları bastırması,

otoritesini arttırdığını gösterir.

İLK TBMM’NİN ÖZELLİKLERİ

• Milli egemenlik ilkesi ilk kez gerçekleşmiştir.
• Yeni bir devletin kurulmasını sağladığından Kurucu Meclis sıfatını almıştır.
• Ancak milli birlik ve beraberliği zedelememek için “olağanüstü yetkilere sahip meclis” tanımlaması yapılmıştır.
• Ulusal iradeyi vatanın geleceğine egemen kılmak istemesi, Misakı Milli’yi ve İstiklal Marşı’nı kabul etmesi ulusal bir meclis olduğunu gösterir.
• Üyeleri seçimle belirlendiği için ve toplumun her kesiminden temsilcilere yer verdiği için demokratik bir meclistir.
• Güçler birliği ilkesini benimsediği için olağanüstü yetkilere sahip bir meclistir.
• Partileşme yoktur, gruplaşma vardır; Müdafaai Hukuk Grubu gibi.
• Meclis Hükümeti Sistemi’ni benimsemiştir; Meclis Başkanı Hükümetin de başkanıdır.