Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)

AMASYA GENELGESİ (22 HAZİRAN 1919)

Amasya’da Milli Mücadele çalışmalarını sürdüren Mustafa Kemal, Rauf Bey (Orbay), Refet Bey (Bele) ve Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ile birlikte bir bildiri hazırladı. Hazırlanan bildiri 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir‘in de onayı alındıktan sonra 22 Haziran 1919’da yayımlandı.

1. Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir.
2. İstanbul hükümeti galip devletlerin etkisi altında olduğundan üzerine düşen görevi yerine getirememektedir. Bu da milleti yok saymaktadır.
3. Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
4. Her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurul oluşturulmalıdır.
5. Anadolu’nun her bakımdan en güvenilir yeri olan Sivas’ta bir kongre toplanacaktır.
6. Ayrıca doğu illeri için Erzurum’da toplanacak olan kongre delegeleri Sivas’a gelecektir.
7. Alınan kararlar milli bir sır olarak saklanacaktır.

ÖNEMİ:

Amasya genelgesi ile milli mücadelenin gerekçesi, amacı ve yöntemini ilk kez belirtilmiştir.

Gerekçe: Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının teh-likeye girmesi (1. ve 2. madde)

Amaç: Milletin bağımsızlığını sağlamaktır. (3. madde)

Yöntem: Milli mücadeleyi halk yapacaktır. (3. madde) Nasıl organize edileceği (4. ve 5. madde)

Amasya Genelgesi’nde millet iradesine dayanarak yeni bir devlet kurmaya doğru gidildiği ortaya konmuştur. Yeni bir devletin kurulması fikri ilk kez ortaya atıldı. (3. madde)

Genelgenin, milli bir kurulun kurulmasını zorunlu görmesi, başta İtilaf devletleri olmak üzere İstanbul hükümetine karşı da bir ihtilal bildirisidir.

Genelgeden sonra Mustafa Kemal “Artık İstanbul Anadolu’ya hâkim değil bağlı olmak zorundadır” demiştir.

GENELGE SONRASI GELİŞMELER:

Genelgeden sonra özellikle İngilizlerin İstanbul hükümetine baskılarını artırmaları neticesinde Mustafa Kemal İstanbul’a geri çağrıldı. Gerekçe olarak yetkilerini aştığı belirtilmektedir.

Mustafa Kemal’in bu çağrıya uymaması üzerine yetkileri elinden alınarak Dokuzuncu Ordu Müfettişliği görevine son verildi.

Bunun üzerine Mustafa Kemal 7-8 Temmuz gecesi askerlik görevinden de istifa etti.

Mustafa Kemal, bu tarihten sonra mücadelesine sivil olarak devam etti. Bu durum gücünü halktan alan Milli Mücadele’de, Mustafa Kemal’in halkı temsil eden bir lider olmasını kolaylaştırdı.