Ortak Yaşam Becerilerimiz

Ortak Yaşam Becerilerimiz

Dünya Sağlık Örgütü temel yaşam becerilerini “karar verme, problem çözme, yaratıcı düşünce, iletişim, kişilerarası ilişkiler, eleştirel düşünme, öz farkındalık, empati, duygularla başa çıkma, stresle baş etme” olmak üzere on başlık altında toplamıştır.

Problem Çözme ve Karar Verme Becerisi
Her insan yaşamı boyunca çeşitli problem durumları ile karşılaşır. Problem durumunda problemin biri çözülmeden bir başkası ortaya çıkmakta ya da birey aynı anda birkaç problem durumu ile karşı karşıya kalabilir. Problem; birey ya da toplumun karşılaştığı, başarıya ulaşmak için çözülmesi gereken güçlüklerdir. Bir problem durumu ne ölçüde cesaretle karşılanır ve çözülür ise, bireyin hayata uyumu da o ölçüde başarılı olur.
Problem; bir kimsenin bir amaca ulaşmak için toplamış olduğu mevcut güçlerinin karşısına çıkan engel durumu olup ya bilinen ya yeni ya da belirsiz unsurları içeren bir durum sonucunda ortaya çıkar. Problem durumları kişisel ve toplumsal yaşamı geliştirmeye yönelik girişimlerin itici gücüdür. Önemli olan herhangi bir sorun çıkmaması için çalışmak ya da problemlerden kaçınmak değil, problemlerin üstesinden gelebilmektir. Bu anlamda problem çözme, bir amaca ulaşmada karşılaşılan güçlüklerin üstesinde gelme sürecidir.

Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme Becerisi
Çağdaş dünyanın gereksinimleri günümüzde bireylerin düşünme becerilerine sahip olmasını bir gereklilik haline getirmiş, bu nedenle de öğretimde bilginin alıp verilmesi yerine, düşünmeyi öğrenme daha çok önem kazanmıştır.
Bireyin bir konu hakkında düşüncelerini ve çözüm yollarını ortaya koyma süreci olan düşünme; bireysel ve toplumsal sorunlarda kolaylık sağlar.
Eleştirel düşünme ise, bireyin kendi düşüncelerinin farkında olup kendisi dışındaki bireylerin de düşüncelerini göz önünde tutarak öğrendiklerini uygulayıp kendisi ve çevresindeki olayları, durumları ve düşünceleri anlayabilmeyi amaçlayan zihinsel süreçlerdir. Başka bir ifade ile eleştirel düşünme; bireyin bilgi ve deneyimlerini nesnel bir şekilde analiz etme yeteneğidir. Eleştirel düşünme bireyin tutum ve davranışlarını etkileyen faktörleri tanıyıp değerlendirmesine yardımcı olur. Eleştirel düşünme becerisi, bireye düşünme özgürlüğü kazandırarak bilgi birikimini artırır. Problemlerin çözümüne yardımcı olur, bireyi mantıksız düşüncelerden alıkoyarak bireye farklı açılardan bakabilme yeteneği kazandırır.
Yaratıcı düşünme; yaratıcı olma yeteneğini geliştiren özel bir düşünme süreci olup, yeni fikirler üretme konusunda en uygun zihinsel durumu ifade etmektedir. Bunun yanında yaratıcı düşünme, yeni düşünceler olasılığını artırmak ve beynin yeni fikirler oluşturma yeteneğini geliştirmek için düşünme anlamını taşımaktadır. Yaratıcı düşünme; özgün ve çeşitli fikirler konusunda düşünebilme yeteneğidir. Yaratıcı düşünme becerisi; bireyin, mevcut alternatifleri ve eylemleri veya eylemsizliğin çeşitli sonuçlarını araştırmasını sağlayarak hem karar verme hem de problem çözme sürecine katkı sağlamaktadır. Yaratıcı düşünme becerisi; doğrudan bireyin deneyimlerinin ötesine bakmasına yardımcı olmakta ve bireyin günlük yaşam durumlarına uyarlanabilir ve esnek bir şekilde yanıt vermesini sağlamaktadır.

İletişim ve Kişilerarası İletişim Becerisi
Çağdaş bir toplum olabilmek ve problemlere etkili çözümler bulabilmek için
o toplumu oluşturan bireylerin iletişim becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir.
İletişim iki birim arasında gerçekleşen iki yönlü mesaj alışverişidir. İletişimin toplumsal ve bireysel amacı bulunmaktadır. İletişimin toplumsal amacı; toplumu oluşturan bireylerin ortak yaşantıları, paylaşımları, kültürel özelliklerinin kuşaktan kuşağa aktarılması ve toplumsal rollerin öğretilmesidir. İletişimin bireysel amacı ise, insanın kendisini anlatabilmesi yeni bilgi ve beceriler kazanabilmesidir.

Öz Farkındalık ve Empati Becerisi
Öz-farkındalık becerisi; bireyin kendisini, karakterini, güçlü ve zayıf yönlerini, arzularını ve hoşlanmadığı şeyleri tanımasını içermektedir. Diğer bir ifade ile öz farkındalık; kişinin yaşadığı duygularının farkında olması, kendi duygularını tanıması, duygu, düşünce ve tepkileri arasındaki bağlantıları fark edip, farklı seçimlerin sonuçlarını öngörebilme becerilerini içermektedir. Öz farkındalık becerisi, bireyin stres veya baskı altında olduğu zamanları fark etmesine yardımcı olur. Bunun yanında öz farkındalık becerisi empati, etkili iletişim ve kişilerarası ilişkiler için bir ön koşul niteliği taşır. Empati ise; bir bireyin kendisini karşısındaki kimsenin yerine koyarak onun duygu ve düşüncelerini doğru şekilde anlamasıdır. Bir kimsenin karşısındaki kimse ile empati kurabilmesi için öncelikle, bireyin kendisini karşısındakinin yerine koyması, olaylara onun bakış açısı ile bakabilmesi, bunun yanında karşıdaki kimsenin duygu ve düşüncelerini doğru şekilde anlayabilmesi ve son olarak ise, bunu karşısındaki kişiye iletebilmesi gerekmektedir.

Duygularla ve Stresle Baş Etme Becerisi
Duygularla baş edebilme becerisi; bireyin kendisinin ve başkalarının duygularını tanıması, bireyin duygularının davranışlarını nasıl etkilediğini fark edebilmesi ve duygulara uygun şekilde tepkiler verebilme süreçlerini kapsar. Bu beceri alanı, bireyin duygularının davranışlarını nasıl etkilediğinin farkında olmasını ve bunlara uygun şekilde cevap verebilmesini gerektiren bir beceri alanıdır. Stresle baş edebilme becerisi ise; bireyin yaşamındaki stres kaynaklarını tanıması, bu durumun bireyi nasıl etkilediğini bilmesi ve stres seviyesini kontrol edebilmesine yardımcı olacak biçimde davranmasıdır. Diğer bir ifade ile bu beceri alanında bireyin stresini yönlendirmesi, etkilerini ise en aza indirgeme biçimine dikkat çekilmektedir.