Gazneliler 963-1186

GAZNELİLER DERS NOTU PDF İNDİR

Gazneliler:
• Alp Tegin (Tigin) tarafından Afganistan’ın Gazne şehrinde kurulmuştur. (963)
• Kurulduğu yerin adından dolayı Gazneliler olarak anılmışlardır.

Püf bilgi:
• Tarihte ilk kez padişah unvanı kullanan Türk hükümdar Alp Tigin’dir.
• Devlet, Sebük Tegin zamanında hükümdarlık babadan oğula geçen bir saltanat yönetimine dönüşmüştür.

Püf dikkat!
• Kurucuları Türk, halkı etnik çeşitliliğe sahiptir. Bu durum devlete imparatorluk olma özelliği kazandırmıştır.
• En ünlü hükümdarları Gazneli Sultan Mahmut’tur (998 – 1030).

• Gazneli Mahmut, Abbasileri Şii Büveyhoğulları baskısından kurtarmış ve kendisine halife tarafından “Sultan” unvanı verilmiştir.

Püf bilgi:
• Dünya tarihinde Sultan unvanını kullanan ilk hükümdar Gazneli Mahmut’tur.

Gazneli Mahmut Hindistan’a 17 sefer yapmıştır. Bu seferlerin amacı bölgeye İslamiyet’i yaymak ve Hindistan’ın zenginliklerinden yararlanmaktı.

Hindistan Seferleri sonucunda;
 İslamiyet Hindistan’da yayılmıştır.
 Gaznelilerin İslam dünyasındaki önemi artmıştır.
 Bölgeden ekonomik olarak büyük kazanç elde edilmiştir.
 Hindistan’a İslamiyet’in yayılmasıyla günümüz Pakistan ve Bangladeş devletlerinin temelleri atılmıştır.
 Sosyal eşitsizliğe dayalı Kast sistemi zarar görmüştür.
 Sumnat Seferi sonucunda Gazneli Mahmut’a “Put Kırıcı” unvanı verilmiştir.

Bu seferlere Biruni‘de katılmıştır. Gazneli Mahmut Biruni için “Sarayımın en kıymetli hazinesi” demiştir.

• Gazneli Mahmut’un ölümüyle devlet eski gücünü koruyamamıştır.
• Büyük Selçuklularla yapılan, Serahs (1038) ve Dandanakan (1040) Savaşlarıyla Gazneliler, eski güçlerini ve prestijlerini büyük ölçüde kaybetmişlerdir.
• Gazneliler, 1186’da Afganistan’ın yerli halkı Gurlular tarafından yıkılmışlardır.

Püf dikkat!
• Gazneliler sınırları içerisinde birçok milleti barındırdıkları için İmparatorluk karakteri taşıyan ilk Türk – İslam Devletidir.
• Gazneliler Abbasi Halifesini Şii Büveyhoğullarına karşı koruyan ilk Türk – İslam Devleti’dir.

Püf bilgi:
• İranlı şair Firdevsi tarafından yazılan “Şehname” adlı eser, Gazneli Mahmut’a sunulmuştur.

Püf çıkarım:
• Gaznelilerin İslamiyet’i Hindistan’a kadar yayması Hindistan’daki Kast sisteminin büyük zarar görmesine neden olmuş ve 16. yüzyılda Hindistan’da Babür İmparatorluğu’nun kuruluşuna zemin hazırlamıştır.