Ülkemizin Kaynakları-Hayvancılık-Sanayi-Ticaret-Turizm

HAYVANCILIK

Hayvancılık tarımın önemli bir koludur. Ekime-dikime uygun olmayan yerlerde halkın geçim kaynağı­dır.

Hayvan ürünlerinden elde ettiğimiz gelirler tarım ürünleri gelirlerinden sonra, 2. sırada yer alır.

KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK;

Koyun  Doğu Anadolu, iç Anadolu, Güneydoğu ve Marmara Bölgeleri’nde fazla miktarda bulunur.

Kıl keçisi Akdeniz, Doğu Anadolu, Güneydoğu, Ege Bölgeleri’nde bulunmaktadır.

Tiftik keçisi İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu Böl­geleri’nde bulunmaktadır. 

BÜYÜK BAŞ HAYVANCILIK; Sığır manda, at ve eşektir. Erzurum-Kars yaylaları en uygun yerlerdir.

KÜMES HAYVANCILIĞI; modern tavuk çiftlikleri kurul­muştur. Etinden ve yumurtasından faydalanılır. Ta­vuk, hindi, kaz, ördek gibi kanatlı hayvanlar başlıca kümes hayvanlarıdır.

ARICILIK; Bal ve balmumu elde etmek için yapılan fa­aliyettir. Ordu, Muğla ve Antalya’da bol miktarda üre­tilir. Balı ünlü olan illerimiz ise Rize, Şemdinli, Bitlis, Kars, Erzurum, Konya ve Muğla’dır.

İPEK BÖCEKÇİLİĞİ; İpek böceği yetiştirip ondan koza elde etme faaliyetidir. Bursa, Bilecik en çok ipek ko­zası elde edilen illerdir. Bursa’da ipekli dokuma sana­yi gelişmiştir.

BALIKÇILIK:

•     Balıkçılık faaliyeti su ürünleri içerisinde en önde gelen faaliyetimizdir.

Denizlerimizde en çok avlanan balıklar; hamsi, istavrit, uskumru, lüfer, kefal, barbunya, kalkan ve to­riktir.

Balıkçılık yaptığımız yerler; Doğu Karadeniz kıyı­ları, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi’nin bazı kesimleri

Balıkçılığımızın gelişmemesinin nedenleri;

•     Ülkemizi çevreleyen denizlerde fazla balık olma­ması

•     Balıkçılıkla uğraşanların azlığı

•     Kıyı balıkçılığından açık denizlere açılmamamız

•     Deniz kirliliği ve usulsüz avlanma

ORMAN ÜRÜNLERİ

Yurdumuzun 1/4’i ormanlarla kaplıdır.

Karadeniz’in denize bakan yamaçlarında; geniş yapraklı iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar vardır.

Akdeniz Bölgesi’nde iğne yapraklı ağaçlar, geniş yapraklı meşeler ormanları oluşturur.

Ege Bölgesi’nde; çamlar ve meşeler yer alır.

Marmara Bölgesi’nde; meşe, kayın, karaçam, köknar ormanlarımızı oluşturur.

Diğer bölgelerimizde orman alanları; Sarıkamış, Van Gölünün güneyi, Güney Torosların yamaçları Ak-dağlar (Sivas), Tunceli ve Bingöl arasındaki yerler.

Ormanlarımızdan ürün olarak keresteyi mobilya­cılıkta ve inşaat sanayisinde, odun’u kağıt sanayisin­de kullanmaktayız.

Ayrıca telefon, telgraf direkleri, maden direkleri, ray direkleri olarak da yararlanırız.

Reçine, sığla yağı, defne yaprağı ve yağı, çıra, kozalak, kitre, çam fıstığı yararlandığımız diğer or­man ürünlerimizdir.

Ormanlarımızın faydalan; yeraltı ve yerüstü sula­rını düzenler toprağın kaymasını, çığ düşmesini şid­detli rüzgarların vereceği zararları engeller, yurdu gü­zelleştirip av hayvanlarını barındırır. Yurdun kalkın­masında önemli rol oynar.

Bunlardan dolayı ormanlarımızı korumalıyız, sev­meliyiz ve yaşatmalıyız.

SANAYİ

Hammadde veya yarı işlenmiş maddelerin kullanıma hazır hale getirilmesi için kurulan tesislere sanayi (endüstri) denir.

Sanayinin kurulması için gerekli şartlar

–    Hammadde

–    Sermaye

–    Enerji

–    İşgücü

–    Teknik eleman

–    Ulaşım

–    Pazar

–    Yeryüzü şekillerinin elverişliliği.

TÜRKİYE’DEKİ SANAYİ KOLLARI

1.   Besin (Gıda) Sanayisi

Hammaddesi tarım ve hayvansal ürünlere dayalı olan sanayidir. Sanayi kolları içerisinde ikinci sıra­yı alır. Besin sanayisi, tarım ürünlerinin yoğun ola­rak yetiştirildiği merkezlere yakın yerlerde kurul­muştur.

Önemli besin sanayi kolları;

–    Şeker fabrikalar (Karadeniz kıyısı hariç her yerde),

–    Çay fabrikaları (Rize),

–    Un fabrikaları, makarna ve bisküvi fabrikaları (özellikle İç Anadolu),

–    Zeytin yağı fabrikaları (Ege ve Güney Marma­ra’da),

–    Ayçiçek yağı fabrikaları (Trakya’da),

–    Tütün fabrikaları (İstanbul, İzmir, Bitlis, Sam­sun, Tokat vb.),

–    içki fabrikaları (İstanbul, Tekirdağ),

–    Konserve ve salça fabrikaları (Marmara, Ege, Akdeniz bölgeleri),

–    Süt ürünleri fabrikaları (İzmir, Edirne, Kars, İstanbul).

2.   Dokuma, Tekstil ve Deri Sanayisi

Türkiye’de en gelişmiş sanayi koludur. En fazla işçi bu sektörde çalışır. Üretimin çoğu ihraç edilir.

–    Pamuklu dokuma; Adana, Antalya, İzmir, Ay­dın, Nazilli, Manisa, Kayseri, Malatya, İstanbul ve Bursa. Bursa’da ipekli dokuma, Gemlik’te suni ipek fabrikası vardır.

–    Yünlü dokuma; İstanbul, Hereke, Bursa, İz­mir, Uşak.

–    Halıcılık; Isparta, Uşak, Gördes, Kayseri, Si­mav.

–    Deri ve kösele işleme; İstanbul, İzmir, Bolu ve Uşak.

3.  Maden Sanayisi

–    Demir – çelik; Karabük, Ereğli, İskenderun, Kı­rıkkale, Sivas, İzmir.

–    Alüminyum; Seydişehir.

–    Bakır işleme fabrikaları; Samsun, Murgul.

4.   Makine Sanayisi

Bursa, İstanbul, İzmit, Adapazarı, Konya, Adana’da otomobil, kamyon ve otobüs fabrikaları. Es­kişehir ve Adapazarı’nda lokomotif ve vagon fabri­kaları bulunmaktadır. İstanbul, Tuzla, Pendik, Göl­cük ve İzmir’de gemi tersaneleri bulunmaktadır. Kırıkkale ise savaş sanayinin merkezidir.

5.   Kimya Sanayisi

–    Petrokimya; Batman, İzmit (İpraş), Mersin (Ataş), İzmir (Aliağa), Kırıkkale (Orta Anado­lu Rafinesi) de bulunmaktadır.

–    İlaç fabrikaları; İstanbul, İzmir, Ankara, Ada­pazarı.

–    Lastik fabrikaları; İzmit, Adapazarı, Kırşehir.

–    Gübre fabrikaları; Mersin, Bandırma, Elazığ, Kütahya, Tekirdağ ve İskenderun.

6.   Orman Ürünleri Sanayisi

En fazla Karadeniz Bölgesi’nde gelişme göstermiş­tir. Kâğıt ihtiyacımızın bir kısmını ithal etmekteyiz.

–    Kâğıt fabrikaları; İzmit, Balıkesir, Çaycuma (Zonguldak), Taşköprü (Kastamonu), Taşucu (İçel), Dalaman (Muğla), Aksu (Giresun), Çay (Afyon) da bulunur.

–    Mobilya sanayi; Adapazarı, Ankara, İnegöl, İstanbul, İzmir, Kayseri.

7.   Çimento, Cam, Seramik Sanayisi

Hammaddesi taşa, toprağa bağlıdır.

–    Çimento fabrikaları; Türkiye’nin her bölgesine dağılmıştır. İhraç ürünlerimizdendir. İstanbul, İzmit, Adana, İzmir, Denizli, Ordu, Elazığ.

–    Cam fabrikaları; İstanbul, Denizli, Mersin, Kırklareli, Sinop.

–    Seramik fabrikaları; Çanakkale, Bilecik, Kü­tahya, İstanbul, İzmir.

TİCARET

Ülkeler arasında veya ülke içinde kâr amacıyla ya­pılan alış-verişe ticaret denir. Ülke içinde yapılan ticarete iç ticaret, ülkeler arasında yapılan ticare­te de dış ticaret denir.

A. İÇ TİCARET

Ülkemizde; hayvansal maddelerin her yerde üretil-memesi, nüfusun dengesiz dağılımı, bölgeler ara­sında yetiştirilen tarım ürünlerinin farklı olması ve sanayi kuruluşlarının dengesiz dağılımı gibi ne­denlerden dolayı çok canlı bir iç ticaret yapılmak­tadır.

İç ticaretin yapıldığı yerler pazar, hâl, dükkân, ma­ğaza, panayır ve fuar gibi isimler alır.

B. DIŞ TİCARET

Dış ticaret ihracat (dış satım) ve ithalat (dış alım) dan oluşmaktadır. Dış ticareti, ürün miktarı, ürün kalitesi, ürün fiyatı, iç tüketim ve ulaşım şartlan gi­bi hususlar etkilemektedir.

Türkiye 1980’li yıllara kadar tarım ve maden ürün­leri ihraç edip, işlenmiş sanayi ürünlerini ithal et­mekteydi. 1990’lı yıllarda sanayi ürünlerinin ihra­cattaki payı % 90’a çıkmıştır.

Türkiye’nin İthalat  (Dış Alım)  Yaptığı İlk 5 Ülke

1-  Rusya      2- Almanya    3- İtalya       4-Fransa       5- İsviçre

Türkiye’nin İhracat (Dış Satım) Yaptığı İlk 5 Ülke

1- Almanya    2- İngiltere    3- ABD          4- İtalya       5- Hollanda

İTHAL ETTİĞİMİZ MALLAR

Petrol, doğalgaz, kömür, iş makineleri, elektro­nik ürünler, saat, otomobil ve yedek parça, ge­mi, uçak, ilaç ve sağlık ürünleri, optik ve ölçü aletleri, muz, kakao, kauçuk, kahve, pirinç, şe­ker, et, kalay, alüminyum, kağıt, içki, sigara, elektrikli makineler, v.s.

İHRAÇ ETTİĞİMİZ MALLAR

-Pamuk, tütün, fındık, turunçgiller, kayısı, kuru üzüm, kuru incir, ceviz, Antep fıstığı, halı, mobilya, otomobil, otobüs, çimento, beyaz eşya ürünleri, demir çelik ürünleri, cam ve cam ürün­leri, krom, bor mineralleri, bakır, mermer, pa­muklu dokuma ve konfeksiyon ürünleri, ayak­kabı, deri v.s.

TURİZM

Turizm: İnsanların gezip, görmek, eğlenmek, dinlenmek amacıyla yaptığı gezilere denir.

-Turizm faaliyeti milli sınırlar içinde gerçekleşiyorsa “iç turizm” ülkeler arasında oluyorsa “dış turizm” adını alır.

– Turizm, ülkeler için ekonomik, kültürel, sosyal ve halk sağlığı yönünden yararlar sağlar.

-Turizm ülkemizi ve kültürümüzü yabancı ülke­lerin insanlarına tanıtmak için en iyi yollardan biridir. Bu yüzden ülke ve insan olarak turizmi iyi değerlendirmemiz gerekir.

– Ülkemiz turizm açısından birçok imkana sahip­tir.

Turizmin sağladığı yararlar:

Ülke içindeki birlik ve beraberlik duygusunu geliştirir.

Uluslararası yakınlaşma ve samimiyet sağ­lar.

Ülkeye döviz girdisi sağlar,   ekonomiyi güçlendirir. Ticareti canlandırır. Ulaşım ve haberleşme olanakları artar.

ÖNEMLİ TURİZM MEKÂNLARIMIZ:

Tarih turizmi:

Marmara Bölgesi: İstanbul, Edirne, Bursa, Çanak­kale

Ege Bölgesi: Efes, Milet, Meryem ana Akdeniz Bölgesi: Aspendos

Karadeniz Bölgesi: Çorum’da Alacahöyük, Trab­zon’da Sümela Manastırı

İç Anadolu Bölgesi: Anadolu Medeniyetleri Müze­si, Anıtkabir, Kayseri’de KüS-tepe

Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Adıyaman’da Nem­rut Dağı heykelleri

Kış Turizmi:

Marmara Bölgesi: Bursa’da Uludağ

Akdeniz Bölgesi: Antalya’da Saklıkent

İç Anadolu Bölgesi: Kayseri’de Erciyes

Karadeniz Bölgesi: Bolu’da Kartalkaya,  Çankırı’da Ilgaz

Doğu Anadolu Bölgesi: Kars’ta Sarıkamış, Erzurum’da Palandöken Dağı

Deniz Turizmi:

Marmara Bölgesi: Balıkesir-Erdek, İstanbul-Şile-Silivri

Ege Bölgesi: Çeşme, Kuşadası, Bodrum, Didim, Marmaris, Datça

Akdeniz Bölgesi: Antalya, Alanya

Doğa Turizmi:

Marmara Bölgesi: Balıkesir’de Manyas Kuş Cen­neti

Ege Bölgesi: Denizli’de Pamukkale Travertenleri

Akdeniz Bölgesi: Antalya’da Düden ve Manavgat Şelaleleri, İnsuyu ve Karain mağaraları, Cennet – Cehennem Obrukları

İç Anadolu Bölgesi: Nevşehir’de Peri Bacaları, Aksaray’da Ihlara Vadisi

Karadeniz Bölgesi: Bolu’da Abant ve Yedigöller, Trabzon’da Uzungöl

Din Turizmi:

Marmara Bölgesi: Edirne’de Selimiye, Bursa’da Ulucami, İstanbul’da Sultan Ahmet Camii

Ege Bölgesi: Selçuk’ta Meryem Ana Mezarı

İç Anadolu Bölgesi: Konya’da Mevlana Türbesi

Doğu Anadolu Bölgesi: Erzurum’da Çifte Minareli Medrese, Ağrı Doğu Be­yazıt’ta İshak Paşa Cami

Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Şanlıurfa’da Balıklı Göl