Doğal destan ile yapma destanı karşılaştırır.

Doğal destan ile yapma destanı karşılaştırır.

Doğal destanlar ile yapma destanlar arasındaki temel farklar şunlardır:
Doğal Destan:
Anonimdir: Söyleyeni (yazarı) belli değildir. Halkın ortak malıdır.
Uzun bir süreçte oluşur: Toplumu derinden etkileyen tarihi veya efsanevi bir olay zamanla halk arasında yayılır, anlatılır ve kuşaktan kuşağa aktarılırken değişime uğrar, zenginleşir.
Olağanüstü unsurlar yoğundur: Kahramanlar, olaylar ve mekanlar genellikle gerçeküstü özellikler taşır. Mitolojik ögeler ve efsaneler iç içedir.
Sözlü gelenek ürünüdür: Başlangıçta yazıya geçirilmemiştir, ozanlar veya halk anlatıcıları tarafından sözlü olarak aktarılmıştır. Daha sonra derlenerek yazıya geçirilmiştir.
Daha eski döneme aittir: Genellikle bir milletin ilk dönemlerinde, henüz yazılı edebiyatın gelişmediği zamanlarda ortaya çıkar.
Dil sade ve doğal: Halkın konuştuğu dil zamanla destanın diline yansır.
Örnekler: Gılgamış Destanı (Sümer), İlyada ve Odysseia (Yunan), Beowulf (İngiliz), Ergenekon ve Oğuz Kağan Destanı (Türk).

Yapma Destan (Yapay Destan):
Yazarı bellidir: Yakın bir dönemde yaşamış bir şair veya yazar tarafından, belirli bir tarihi veya toplumsal olayı destan özelliklerine göre yeniden şekillendirilerek yazılır.
Kısa sürede oluşur: Doğrudan yazarın kaleminden çıktığı için uzun bir oluşum süreci yoktur.
Olağanüstü unsurlar daha azdır: Yazar, doğal destanlardaki gibi yoğun bir fantastik dünya yaratmak zorunda değildir. Gerçekçi olay örgüsüne daha yakın olabilir.
Yazılı edebiyat ürünüdür: Doğrudan yazıya geçirilmiştir.
Daha yakın döneme aittir: Genellikle yazılı edebiyatın geliştiği dönemlerde, önemli bir olayın etkisini canlı tutmak veya edebi bir eser ortaya koymak amacıyla yazılır.
Dil daha sanatsal ve kişisel: Yazarın üslubu ve dil tercihi esere yansır.
Örnekler: Kurtarılmış Kudüs (Tasso), Kayıp Cennet (Milton), Çanakkale Şehitlerine (Mehmet Akif Ersoy), Üç Şehitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca), Kuvayi Milliye Destanı (Nazım Hikmet).

Benzerlikler:
Her iki türde de milleti derinden etkileyen önemli olaylar anlatılır.
Genellikle manzum (şiir şeklinde) yazılırlar.
Kahramanlık, yiğitlik, yurt sevgisi gibi temalar işlenir.
Olağanüstü kişi ve olaylara yer verilebilir (yapma destanlarda doğal destanlara göre daha az olsa da).
Topluma ahlaki değerleri aktarma ve onları eğitme amacı taşıyabilirler.
Özetle, doğal destan halkın ortak yaratısı ve uzun bir sürecin ürünü iken, yapma destan belirli bir yazarın eseri ve daha kısa sürede ortaya çıkar. Doğal destanlarda olağanüstülükler daha belirginken, yapma destanlar gerçekçi olaylara daha yakın olabilir.