Sosyal Bilgiler 5 Toplum İçin Çalışanlar Ünitesi-1

ÜNİTE : TOPLUM İÇİN ÇALIŞANLAR I.BÖLÜM
TOPLUMSAL İHTİYAÇLARIMIZ

Toplum:Aynı toprak parçası üzerinde bir arada yaşayan ve temel çıkarlarını sağlamak için iş birliği yapan insanların tümüdür.

İnsan toplum içinde doğar, yaşar ve büyür.Bu esnada bebekliğimizden yaşlılığımıza kadar bir çok şeye ihtiyaç duyarız.Bunlardan bazılarını kendimiz tek başımıza karşılayabiliriz. Ama bazılarını başkalarından yarım alarak karşılayabiliriz.İnsan için bu bir zorunluluktur. Çünkü insan dayanışma ve yardımlaşma içinde olmak zorundadır

Yalnızca insanlarla bir araya gelerek giderebileceğimiz ihtiyaçlarımıza temel ihtiyaçlar denir.İnsanların, yaşamlarını daha iyi sürdürebilmesi, bazı temel ihtiyaçların karşılanmasına bağlıdır. Bu temel ihtiyaçlar:

Beslenme,Sağlık, Giyinme, Eğitim, Barınma, Adalet, Güvenlik,Yaşanabilir bir çevredir.

Bu temel ihtiyaçlarımız aynı zamanda en doğal haklarımızdır.

Temel ihtiyaçlarımız dışında eğitim, sağlık, güvenlik, ulaşım gibi toplumsal yaşamdan doğan ihtiyaçlarımız da vardır.Ayrıca karşılandığında mutluluk duyacağımız sosyal ihtiyaçlarımız da vardır. Dinlenme, eğlenme, gezme, kitap okuma gibi…

İhtiyaçlarımızı tek başımıza karşılayamayız. Bunun için insanların yardımlaşması ve iş bölümü yapması gerekmektedir.Bu durum çeşitli mesleklerin ve bu mesleklere sahip insanların çalıştığı kuruluşların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Günümüzde toplumun temel ihtiyaçlarını devlet(resmi) ve sivil toplum kuruluşları birlikte karşılamaktadırlar. Toplumun temel ihtiyaçlarını karşılamak öncelikle devletin görevidir.

DEVLET VE DEVLETİN GÖREVLERİ:

İnsanların toplum hâlinde yaşamaya başlamaları bazı sorunları beraberinde getirmiştir. Toplumu oluşturan bireyler arasındaki anlaşmazlıklar ve güçlü olanların zayıflara haksızlık yapması bu sorunların en önemlilerini oluşturmuştur. Toplum yaşamını tehdit eden bu sorunların çözümü için güçlü bir otoriteye ihtiyaç duyulmuştur.Bu ihtiyaç devlet denilen kurumun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Devlet: Sınırları belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanların oluşturduğu siyasi olarak örgütlenmiş otoriteli düzendir. Devlet, görevlerini yerine getirmek için çeşitli örgütler oluşturmuştur. Bu örgütlere resmi kurum ya da resmi örgüt denilmektedir.

RESMİ KURUMLAR:

Devletin, toplumun eğitim, sağlık, güvenlik, barınma, beslenme, sağlıklı bir çevre gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurduğu kurumlara “resmi kurum” denir. Resmi kurumlar;

Cumhurbaşkanlığı,

Bakanlıklar,

TBMM,

Mahkemeler,

Devlet okulları,

Devlet hastaneleri

Sağlık ocakları,

Nüfus müdürlüğü,

Valilikler,

Kaymakamlık,

Belediye,

Muhtarlık             gibi kuruluşlar resmi kurumlardır.

Resmi Kurum Özellikleri:

• Masrafları (giderleri) devlet tarafından karşılanır.
• Çalışanların tek amacı topluma hizmet etmek, toplumun sorunlarına çözüm bulmaktır.
• Çalışma şartları ve yöntemleri devlet tarafından belirlenir.
• Çalışanlar, hizmetlerinin karşılığında “maaş” denilen ücret alırlar.
• Çalışanlar arasında mevki(makam) ve görev farkı vardır.
• Resmi kurumlara kamu kurumları da denir. Çalışanlarına da “kamu görevlisi” ya da “memur” denir.
• Toplumun Temel İhtiyaçlarını Karşılamak İçin Kurulan Resmi Kurumlar:

1. EĞİTİM KURUMLARI:

Toplumumuzun eğitim ve öğretim ihtiyacını karşılamak amacıyla oluşturulmuş kurumlarımızdır. Eğitim kurumlarımız Milli Eğitim Bakanlığıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı;

Eğitim sisteminin belirlenmesinde,  Okullarda okutulacak derslerin müfredatının hazırlanmasını ve uygulanmasını,  Okul ihtiyacı olan yerleşim yerlerini tespit ederek okul yapılmasını,  Okulu olmayan köylerdeki çocukları da en yakın okula taşıyarak toplumun eğitim ihtiyacını karşılamaya çalışmaktadır.

Ülkemizdeki eğitim ihtiyacı şu eğitim kurumları tarafından sağlanmaktadır:

Kreşler ve anaokulları,  İlkokulları,  Ortaokullar,Ortaöğretim kurumları (Liseler)  Dershaneler ve sürücü kursları,  Üniversiteler, Halk Eğitim Merkezleri,  Açıköğretim Okulları.

2. SAĞLIK KURUMLARI:

Her toplum için sağlığın önemli bir yeri vardır.

Sağlıksız nesillerin yaşadığı toplumlar ilerleyip kalkınamazlar. Bu nedenle ülkemizde de sağlığa önem verilmiştir. Devlet, topluma sağlık hizmeti vermesi için pek çok kurum oluşturmuştur.Sağlık kurumlarımız, insanların hastalıklardan korunması, teşhis ve tedavisi hizmetlerini vermek için kurulmuşlardır.

Bunların başlıcaları şunlardır:

Sağlık Bakanlığı,

Hastaneler,

Sağlık Ocakları,

Dispanserler,

Sanatoryumlar,

Tıp merkezleri,

Sağlık evleri,

Eczaneler,

DEVLETİN SAĞLIK GÖREVLERİ:

• Sağlık kurumları açmak.
• Sağlık kurumlarında çalışacak doktor, hemşire ve hasta bakıcıları yetiştirmek.
• Hastaların tedavileri için gerekli ilaçları ve tıbbi malzemeleri temin etmek.
• Sağlık hizmetlerini tüm vatandaşlara götürmek.
• Doktor ve hasta hakları korumak.
• Sağlık kurumlarında doktor, hemşire, sağlık memuru, ebe, hasta bakıcı gibi çalışanlar vardır.

3. ADALET KURUMLARI:

Adalet, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi anlamına gelir. Haklı ile haksızın ayırt edilmesi adaletle sağlanır. Adalet karşısında güçlü ile güçsüz, zengin ile fakir eşit haklara sahiptir.Adalet, hukuk kurallarına göre bağımsız yargı sonucunda oluşur.Mahkemeler, vatandaşların birbirileriyle anlaşmazlıklarını çözmek, suçluları kanunlara dayanarak cezalandırmak amacıyla kurulmuşlardır.

Hakimler, savcılar, avukatlar; Adalet Bakanlığına bağlı olarak çalışırlar.

Mahkemeler, karakollar, cezaevleri, Adli Tıp Kurumu, Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay gibi kurumları vardır.

4. GÜVENLİK KURUMLARIMIZ:

Devletin kuruluş amaçlarının başında güvenlik gelir. Toplumun iç ve dış çatışmalardan ve saldırılardan korunması devletin temel görevlerindendir.

Devlet pek çok güvenlik kurum oluşturmuştur.

Bunların başlıcaları şunlardır:

ü  İçişleri Bakanlığı

ü  Milli savunma Bakanlığı

ü  Türk Silahlı Kuvvetleri (Genelkurmay Başkanlığı)

ü  Polis Teşkilatı (Emniyet Genel Müdürlüğü)

Ülkemizde iç güvenliğin sağlanmasından İç İşleri Bakanlığının sorumluluğundadır. Polis teşkilatı ve karakollar İçişleri Bakanlığına bağlıdır.

TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ:Ülkemizi, dış tehditlere karşı korumak Türk Silahlı Kuvvetlerinin görevidir.Genelkurmay Başkanlığına bağlı Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ve Jandarma Genel Komutanlığından oluşan askeri gücümüze “Türk Silahlı Kuvvetleri” denir. Türk silahlı Kuvvetlerinin birinci görevi Türk vatanını ve Türkiye Cumhuriyeti’ni korumak ve kollamaktır.

5. SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI:

İnsanlar yaşamlarını devam ettirmek için çalışmak zorundadır. Ama hayat boyunca çalışmak, sağlıklı kalmak ve kimseye muhtaç olmadan yaşamak zordur. Bu nedenle çalışanların maaşlarının bir bölümü devlete bağlı sosyal güvenlik kurumlarına kesinti olarak ödenir. Bu parayla devlet çalışanlarının tedavi giderlerini karşılar.

Emekli olduklarında ise onlara ikramiye verilir,emekli maaşları ödenir, sağlık giderleri karşılanır. Buna sosyal güvenlik sistemi denir.

Ülkemizde üç farklı sosyal güvenlik kurumu vardır. Bunlar:

Emekli Sandığı:Resmi kurumlarda çalışanların, sağlık, güvenlik gibi ihtiyaçlarını karşılayıp onları destekleyen kurumdur. Emekli Sandığı, devlet memurlarına hizmet verir.

Sosyal Sigortalar Kurumu: Resmi ve özel sektörün çeşitli alanlarında işçi olarak çalışan vatandaşların sosyal haklarını düzenleyen ve onlara hizmet veren bir kurumdur.

Bağ- Kur: Çiftçi, esnaf, zanaatkâr gibi kendi iş alanlarını kurup buralarda çalışan insanların sosyal haklarını düzenlemek için çalışır.

Bu üç kurum Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) altında hizmet vermeye başladı.

6. YERLEŞME VE KONUT EDİNDİRME(BARINMA) KURUMLARI:

Kurulacak şehirlerin nerede kurulacağı, ev yapma izinleri, yolları, planlaması, bakıma muhtaç ve kimsesizlerin kalacak yerleri bu kurumlar tarafından yönetilir.

Bayındırlık ve iskan(yerleşme) Bakanlığı, Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı(TOKİ) ve belediyeler toplumumuzun yerleşme ve konut(ev) edinme sorumluluğunu üstlenmiş resmi kurumlarıdır.

Oteller, Huzurevleri, çocuk Esirgeme Yurtları gibi belli başlı kurumları da vardır.

7. ÇEVRE İLE İLGİLİ KURUMLAR:

Ülkemizde çevre sorunlarının ortaya çıkmasını önlemek amacıyla devlet tarafından Çevreye Orman Bakanlığı kurulmuştur.Yaşadığımız çevrenin düzeni, temizliği, ağaçlandırılması gibi çalışmalar bu bakanlığın sorumluluğundadır. Çevre sorunları bu bakanlığa bağlı birimler tarafından çözülmeye çalışılır.

Ülkemizin tarihi ve kültürel varlıklarının korunmasını ve ülke turizminin geliştirilmesi işini de Kültür ve Turizm Bakanlığı üstelenmektedir.

Devlet Su işleri Genel müdürlüğü, devlet Meteoroloji İşleri genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı gibi kurumları vardır.

Çevre temizliği ve düzeni, park ve bahçelerin bakımı, çevrenin korunması gibi konularda belediyeler önemli görevler üstlenir.

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

Günümüzde toplumun ihtiyaçlarının karşılaması sadece devletin görevi olmaktan çıkmıştır Çeşitli konularda duyarlı bireyler bir araya gelerek eğitim, sağlık, çevre, kültür, insan hakları, bilim ve teknoloji gibi toplumu temel ihtiyaçlarının karşılaması ve çeşitli sorularına çözüm bulabilmek.amacıyla sivil toplum örgütleri kurmaktadırlar.

Demokratik toplumlarda tüm ihtiyaçları devlet tek başına karşılayamaz. Bu nedenle insanlar bir araya gelerek dernek, vakıf ve sendikalar kurarlar. Bunlara Sivil Toplum Kuruluşu (STK) denir.

Sivil toplum kuruluşları toplumun birlik, beraberliği ve yardımlaşmasında önemli rol oynar. Toplumun farklı kesimleri yardım etme, yardım alma amacıyla bir araya gelerek birlik ve beraberlik örneği sergilerler.

Sivil toplum örgütlerinin en önemli özelliği hizmetin para karşılığında değil de gönüllü olarak yapılmasıdır.

Sivil toplum kuruluşları dernek, vakıf, sendika, birlik, oda adları altında faaliyet gösterirler.

İnsanlar sivil toplum kuruluşlarına üye olup faaliyetlerine katılabilirler. Çalışmalara maddi ve manevi katkılarda bulunabilirler. Ayrıca sivil toplum kuruluşlarını desteklemek için üye olmak şart değildir. Hayırsever insanlar istediği zaman istediği sivil toplum kuruluşuna yardımda bulunabilirler.

Sivil: Resmi olmayan, doğrudan devlete ait olmayan her şey anlamında kullanılan bir terimdir.

Sivil Toplum: Devlet kuruluşlarına bağlı olmadan, halkın kendi içinde gönüllülük esasına dayalı olarak oluşturduğu topluluk anlamına gelmektedir.

Oda: Serbest meslek sahiplerinin (esnaf ve sanatkarların) bir araya gelerek kurdukları mesleki dayanışma kuruluşlarıdır. Sanayi Odası, Şoförler Odası, Ticaret Odası gibi.

Sendika: İşçi, işveren ve memurların hak ve kazançlarını korumak için kurulan dayanışma birlikleridir.

Dernek: Belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurulan yasal topluluğa dernek denir. Sakatlar Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği gibi.

Örgüt: Ortak bir amaç veya bir işi gerçekleştirmek için bir araya gelen kurum ya da kişilerin oluşturduğu birliğe örgüt denir. Yeşil Barış Örgütü (Greenpeace), Birleşmiş Milletler Örgütü gibi

Vakıf: Bir hizmetin, bir işin gelecekte de yapılması için belli şartlarla ve resmi bir yolla ayrılarak bir kimse tarafından bırakılan mülk veya para ve bu hizmeti yapmak için oluşturulmuş (hayır) kurumlarıdır.

Türk Eğitim Vakfı, Tema Vakfı gibi.

Sivil Toplum Örgütünün Özellikleri:

v  Gönüllük esasına göre çalışırlar. Çalışanların tek amacı topluma hizmet etmek, toplumun sorunlarına çözüm bulmaktır.  Çalışanlar, hizmetlerinin karşılığında ücret almazlar.

v  Çalışanlar görevlerini yaparken ast- üst ilişkisi içinde çalışmazlar. Her birey diğerleriyle dayanışma içindedir ve yardımlaşma ön plandadır. Devletin katkısı yoktur.Ancak örgütlenmelerini ve faaliyetlerini devletin koyduğu yasalar çerçevesinde gerçekleştirirler.

v  Devletin yetersiz kaldığı hizmetlerde halkın yararına çalışmalar yaparlar.  Masraflarını (ihtiyaçlarını), çalışmalara destek veren üyelerin bağışlarıyla karşılarlar.  Oda, sendika, dernek veya vakıf adı altında faaliyet gösteriler.

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İLE RESMİ KURUMLARIN FARKLI VE BENZER YÖNLERİ

Farklı Yönleri:

v  Sivil toplum kuruluşlarına katılım gönüllü; resmi kurumlara zorunludur. i Sivil toplum kuruluşlarında çalışma ücretsiz; resmi kurumlarda çalışma karşılığında ücret alırlar.

v  Sivil toplum kuruluşlarının mesai saatleri değişken olabilirken resmi kurumlarınki sabittir. Çalışanları resmi tatil dışında çalışmak zorundadır.

v  Resmi kurumların çalışanları arasında ast- üst ilişkisi varken sivil toplum kuruluşlarında birey diğerleriyle dayanışma içindedir ve yardımlaşma ön plandadır. Bir başka deyişle; ast-üst ilişkisi yoktur.

Benzer Yönleri:

v  Sivil toplum kuruluşları da resmi kurumlarda kâr amacı gütmezler.

v  Her ikisi de bireyin sorunlarıyla hem de toplumsal sorunlarla ilgilenirler.

v  İkisinin de amacı topluma hizmet etmektir.

v  Her ikisi de yasal kuruluşlardır.

ÜNİTE : TOPLUM İÇİN ÇALIŞANLAR I.BÖLÜM

TOPLUMSAL İHTİYAÇLARIMIZ

Toplum:Aynı toprak parçası üzerinde bir arada yaşayan ve temel çıkarlarını sağlamak için iş birliği yapan insanların tümüdür.

İnsan toplum içinde doğar, yaşar ve büyür.Bu esnada bebekliğimizden yaşlılığımıza kadar bir çok şeye ihtiyaç duyarız.Bunlardan bazılarını kendimiz tek başımıza karşılayabiliriz. Ama bazılarını başkalarından yarım alarak karşılayabiliriz.İnsan için bu bir zorunluluktur. Çünkü insan dayanışma ve yardımlaşma içinde olmak zorundadır

Yalnızca insanlarla bir araya gelerek giderebileceğimiz ihtiyaçlarımıza temel ihtiyaçlar denir.İnsanların, yaşamlarını daha iyi sürdürebilmesi, bazı temel ihtiyaçların karşılanmasına bağlıdır. Bu temel ihtiyaçlar:

Beslenme,Sağlık, Giyinme, Eğitim, Barınma, Adalet, Güvenlik,Yaşanabilir bir çevredir.

Bu temel ihtiyaçlarımız aynı zamanda en doğal haklarımızdır.

Temel ihtiyaçlarımız dışında eğitim, sağlık, güvenlik, ulaşım gibi toplumsal yaşamdan doğan ihtiyaçlarımız da vardır.Ayrıca karşılandığında mutluluk duyacağımız sosyal ihtiyaçlarımız da vardır. Dinlenme, eğlenme, gezme, kitap okuma gibi…

İhtiyaçlarımızı tek başımıza karşılayamayız. Bunun için insanların yardımlaşması ve iş bölümü yapması gerekmektedir.Bu durum çeşitli mesleklerin ve bu mesleklere sahip insanların çalıştığı kuruluşların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Günümüzde toplumun temel ihtiyaçlarını devlet(resmi) ve sivil toplum kuruluşları birlikte karşılamaktadırlar. Toplumun temel ihtiyaçlarını karşılamak öncelikle devletin görevidir.

DEVLET VE DEVLETİN GÖREVLERİ:

İnsanların toplum hâlinde yaşamaya başlamaları bazı sorunları beraberinde getirmiştir. Toplumu oluşturan bireyler arasındaki anlaşmazlıklar ve güçlü olanların zayıflara haksızlık yapması bu sorunların en önemlilerini oluşturmuştur. Toplum yaşamını tehdit eden bu sorunların çözümü için güçlü bir otoriteye ihtiyaç duyulmuştur.Bu ihtiyaç devlet denilen kurumun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Devlet: Sınırları belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanların oluşturduğu siyasi olarak örgütlenmiş otoriteli düzendir. Devlet, görevlerini yerine getirmek için çeşitli örgütler oluşturmuştur. Bu örgütlere resmi kurum ya da resmi örgüt denilmektedir.

RESMİ KURUMLAR:

Devletin, toplumun eğitim, sağlık, güvenlik, barınma, beslenme, sağlıklı bir çevre gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurduğu kurumlara “resmi kurum” denir. Resmi kurumlar;

Cumhurbaşkanlığı,

Bakanlıklar,

TBMM,

Mahkemeler,

Devlet okulları,

Devlet hastaneleri

Sağlık ocakları,

Nüfus müdürlüğü,

Valilikler,

Kaymakamlık,

Belediye,

Muhtarlık             gibi kuruluşlar resmi kurumlardır.

Resmi Kurum Özellikleri:

• Masrafları (giderleri) devlet tarafından karşılanır.
• Çalışanların tek amacı topluma hizmet etmek, toplumun sorunlarına çözüm bulmaktır.
• Çalışma şartları ve yöntemleri devlet tarafından belirlenir.
• Çalışanlar, hizmetlerinin karşılığında “maaş” denilen ücret alırlar.
• Çalışanlar arasında mevki(makam) ve görev farkı vardır.
• Resmi kurumlara kamu kurumları da denir. Çalışanlarına da “kamu görevlisi” ya da “memur” denir.
• Toplumun Temel İhtiyaçlarını Karşılamak İçin Kurulan Resmi Kurumlar:

1. EĞİTİM KURUMLARI:

Toplumumuzun eğitim ve öğretim ihtiyacını karşılamak amacıyla oluşturulmuş kurumlarımızdır. Eğitim kurumlarımız Milli Eğitim Bakanlığıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı;

Eğitim sisteminin belirlenmesinde,  Okullarda okutulacak derslerin müfredatının hazırlanmasını ve uygulanmasını,  Okul ihtiyacı olan yerleşim yerlerini tespit ederek okul yapılmasını,  Okulu olmayan köylerdeki çocukları da en yakın okula taşıyarak toplumun eğitim ihtiyacını karşılamaya çalışmaktadır.

Ülkemizdeki eğitim ihtiyacı şu eğitim kurumları tarafından sağlanmaktadır:

Kreşler ve anaokulları,  İlkokulları,  Ortaokullar,Ortaöğretim kurumları (Liseler)  Dershaneler ve sürücü kursları,  Üniversiteler, Halk Eğitim Merkezleri,  Açıköğretim Okulları.

2. SAĞLIK KURUMLARI:

Her toplum için sağlığın önemli bir yeri vardır.

Sağlıksız nesillerin yaşadığı toplumlar ilerleyip kalkınamazlar. Bu nedenle ülkemizde de sağlığa önem verilmiştir. Devlet, topluma sağlık hizmeti vermesi için pek çok kurum oluşturmuştur.Sağlık kurumlarımız, insanların hastalıklardan korunması, teşhis ve tedavisi hizmetlerini vermek için kurulmuşlardır.

Bunların başlıcaları şunlardır:

Sağlık Bakanlığı,

Hastaneler,

Sağlık Ocakları,

Dispanserler,

Sanatoryumlar,

Tıp merkezleri,

Sağlık evleri,

Eczaneler,

DEVLETİN SAĞLIK GÖREVLERİ:

• Sağlık kurumları açmak.
• Sağlık kurumlarında çalışacak doktor, hemşire ve hasta bakıcıları yetiştirmek.
• Hastaların tedavileri için gerekli ilaçları ve tıbbi malzemeleri temin etmek.
• Sağlık hizmetlerini tüm vatandaşlara götürmek.
• Doktor ve hasta hakları korumak.
• Sağlık kurumlarında doktor, hemşire, sağlık memuru, ebe, hasta bakıcı gibi çalışanlar vardır.

3. ADALET KURUMLARI:

Adalet, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi anlamına gelir. Haklı ile haksızın ayırt edilmesi adaletle sağlanır. Adalet karşısında güçlü ile güçsüz, zengin ile fakir eşit haklara sahiptir.Adalet, hukuk kurallarına göre bağımsız yargı sonucunda oluşur.Mahkemeler, vatandaşların birbirileriyle anlaşmazlıklarını çözmek, suçluları kanunlara dayanarak cezalandırmak amacıyla kurulmuşlardır.

Hakimler, savcılar, avukatlar; Adalet Bakanlığına bağlı olarak çalışırlar.

Mahkemeler, karakollar, cezaevleri, Adli Tıp Kurumu, Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay gibi kurumları vardır.

4. GÜVENLİK KURUMLARIMIZ:

Devletin kuruluş amaçlarının başında güvenlik gelir. Toplumun iç ve dış çatışmalardan ve saldırılardan korunması devletin temel görevlerindendir.

Devlet pek çok güvenlik kurum oluşturmuştur.

Bunların başlıcaları şunlardır:

ü  İçişleri Bakanlığı

ü  Milli savunma Bakanlığı

ü  Türk Silahlı Kuvvetleri (Genelkurmay Başkanlığı)

ü  Polis Teşkilatı (Emniyet Genel Müdürlüğü)

Ülkemizde iç güvenliğin sağlanmasından İç İşleri Bakanlığının sorumluluğundadır. Polis teşkilatı ve karakollar İçişleri Bakanlığına bağlıdır.

TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ:Ülkemizi, dış tehditlere karşı korumak Türk Silahlı Kuvvetlerinin görevidir.Genelkurmay Başkanlığına bağlı Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ve Jandarma Genel Komutanlığından oluşan askeri gücümüze “Türk Silahlı Kuvvetleri” denir. Türk silahlı Kuvvetlerinin birinci görevi Türk vatanını ve Türkiye Cumhuriyeti’ni korumak ve kollamaktır.

5. SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI:

İnsanlar yaşamlarını devam ettirmek için çalışmak zorundadır. Ama hayat boyunca çalışmak, sağlıklı kalmak ve kimseye muhtaç olmadan yaşamak zordur. Bu nedenle çalışanların maaşlarının bir bölümü devlete bağlı sosyal güvenlik kurumlarına kesinti olarak ödenir. Bu parayla devlet çalışanlarının tedavi giderlerini karşılar.

Emekli olduklarında ise onlara ikramiye verilir,emekli maaşları ödenir, sağlık giderleri karşılanır. Buna sosyal güvenlik sistemi denir.

Ülkemizde üç farklı sosyal güvenlik kurumu vardır. Bunlar:

Emekli Sandığı:Resmi kurumlarda çalışanların, sağlık, güvenlik gibi ihtiyaçlarını karşılayıp onları destekleyen kurumdur. Emekli Sandığı, devlet memurlarına hizmet verir.

Sosyal Sigortalar Kurumu: Resmi ve özel sektörün çeşitli alanlarında işçi olarak çalışan vatandaşların sosyal haklarını düzenleyen ve onlara hizmet veren bir kurumdur.

Bağ- Kur: Çiftçi, esnaf, zanaatkâr gibi kendi iş alanlarını kurup buralarda çalışan insanların sosyal haklarını düzenlemek için çalışır.

Bu üç kurum Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) altında hizmet vermeye başladı.

6. YERLEŞME VE KONUT EDİNDİRME(BARINMA) KURUMLARI:

Kurulacak şehirlerin nerede kurulacağı, ev yapma izinleri, yolları, planlaması, bakıma muhtaç ve kimsesizlerin kalacak yerleri bu kurumlar tarafından yönetilir.

Bayındırlık ve iskan(yerleşme) Bakanlığı, Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı(TOKİ) ve belediyeler toplumumuzun yerleşme ve konut(ev) edinme sorumluluğunu üstlenmiş resmi kurumlarıdır.

Oteller, Huzurevleri, çocuk Esirgeme Yurtları gibi belli başlı kurumları da vardır.

7. ÇEVRE İLE İLGİLİ KURUMLAR:

Ülkemizde çevre sorunlarının ortaya çıkmasını önlemek amacıyla devlet tarafından Çevreye Orman Bakanlığı kurulmuştur.Yaşadığımız çevrenin düzeni, temizliği, ağaçlandırılması gibi çalışmalar bu bakanlığın sorumluluğundadır. Çevre sorunları bu bakanlığa bağlı birimler tarafından çözülmeye çalışılır.

Ülkemizin tarihi ve kültürel varlıklarının korunmasını ve ülke turizminin geliştirilmesi işini de Kültür ve Turizm Bakanlığı üstelenmektedir.

Devlet Su işleri Genel müdürlüğü, devlet Meteoroloji İşleri genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı gibi kurumları vardır.

Çevre temizliği ve düzeni, park ve bahçelerin bakımı, çevrenin korunması gibi konularda belediyeler önemli görevler üstlenir.

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

Günümüzde toplumun ihtiyaçlarının karşılaması sadece devletin görevi olmaktan çıkmıştır Çeşitli konularda duyarlı bireyler bir araya gelerek eğitim, sağlık, çevre, kültür, insan hakları, bilim ve teknoloji gibi toplumu temel ihtiyaçlarının karşılaması ve çeşitli sorularına çözüm bulabilmek.amacıyla sivil toplum örgütleri kurmaktadırlar.

Demokratik toplumlarda tüm ihtiyaçları devlet tek başına karşılayamaz. Bu nedenle insanlar bir araya gelerek dernek, vakıf ve sendikalar kurarlar. Bunlara Sivil Toplum Kuruluşu (STK) denir.

Sivil toplum kuruluşları toplumun birlik, beraberliği ve yardımlaşmasında önemli rol oynar. Toplumun farklı kesimleri yardım etme, yardım alma amacıyla bir araya gelerek birlik ve beraberlik örneği sergilerler.

Sivil toplum örgütlerinin en önemli özelliği hizmetin para karşılığında değil de gönüllü olarak yapılmasıdır.

Sivil toplum kuruluşları dernek, vakıf, sendika, birlik, oda adları altında faaliyet gösterirler.

İnsanlar sivil toplum kuruluşlarına üye olup faaliyetlerine katılabilirler. Çalışmalara maddi ve manevi katkılarda bulunabilirler. Ayrıca sivil toplum kuruluşlarını desteklemek için üye olmak şart değildir. Hayırsever insanlar istediği zaman istediği sivil toplum kuruluşuna yardımda bulunabilirler.

Sivil: Resmi olmayan, doğrudan devlete ait olmayan her şey anlamında kullanılan bir terimdir.

Sivil Toplum: Devlet kuruluşlarına bağlı olmadan, halkın kendi içinde gönüllülük esasına dayalı olarak oluşturduğu topluluk anlamına gelmektedir.

Oda: Serbest meslek sahiplerinin (esnaf ve sanatkarların) bir araya gelerek kurdukları mesleki dayanışma kuruluşlarıdır. Sanayi Odası, Şoförler Odası, Ticaret Odası gibi.

Sendika: İşçi, işveren ve memurların hak ve kazançlarını korumak için kurulan dayanışma birlikleridir.

Dernek: Belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurulan yasal topluluğa dernek denir. Sakatlar Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği gibi.

Örgüt: Ortak bir amaç veya bir işi gerçekleştirmek için bir araya gelen kurum ya da kişilerin oluşturduğu birliğe örgüt denir. Yeşil Barış Örgütü (Greenpeace), Birleşmiş Milletler Örgütü gibi

Vakıf: Bir hizmetin, bir işin gelecekte de yapılması için belli şartlarla ve resmi bir yolla ayrılarak bir kimse tarafından bırakılan mülk veya para ve bu hizmeti yapmak için oluşturulmuş (hayır) kurumlarıdır.

Türk Eğitim Vakfı, Tema Vakfı gibi.

Sivil Toplum Örgütünün Özellikleri:

Gönüllük esasına göre çalışırlar. Çalışanların tek amacı topluma hizmet etmek, toplumun sorunlarına çözüm bulmaktır.  Çalışanlar, hizmetlerinin karşılığında ücret almazlar.

Çalışanlar görevlerini yaparken ast- üst ilişkisi içinde çalışmazlar. Her birey diğerleriyle dayanışma içindedir ve yardımlaşma ön plandadır. Devletin katkısı yoktur.Ancak örgütlenmelerini ve faaliyetlerini devletin koyduğu yasalar çerçevesinde gerçekleştirirler.

Devletin yetersiz kaldığı hizmetlerde halkın yararına çalışmalar yaparlar.  Masraflarını (ihtiyaçlarını), çalışmalara destek veren üyelerin bağışlarıyla karşılarlar.  Oda, sendika, dernek veya vakıf adı altında faaliyet gösteriler.

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI İLE RESMİ KURUMLARIN FARKLI VE BENZER YÖNLERİ

Farklı Yönleri:

Sivil toplum kuruluşlarına katılım gönüllü; resmi kurumlara zorunludur. i Sivil toplum kuruluşlarında çalışma ücretsiz; resmi kurumlarda çalışma karşılığında ücret alırlar.

Sivil toplum kuruluşlarının mesai saatleri değişken olabilirken resmi kurumlarınki sabittir. Çalışanları resmi tatil dışında çalışmak zorundadır.

Resmi kurumların çalışanları arasında ast- üst ilişkisi varken sivil toplum kuruluşlarında birey diğerleriyle dayanışma içindedir ve yardımlaşma ön plandadır. Bir başka deyişle; ast-üst ilişkisi yoktur.

Benzer Yönleri:

Sivil toplum kuruluşları da resmi kurumlarda kâr amacı gütmezler.

Her ikisi de bireyin sorunlarıyla hem de toplumsal sorunlarla ilgilenirler.

İkisinin de amacı topluma hizmet etmektir.

Her ikisi de yasal kuruluşlardır.