İkta Sistemi-Tımar Sistemi
Selçuklularda mülkiyeti devlete, kullanım hakkı halka bırakılan topraklara mirî arazi denilmekteydi. Miri arazinin en önemli kısmı ikta arazi idi.
İkta arazi: Devlet görevlilerine hizmet ve maaş karşılığı olarak verilen arazilerdir.
Selçuklular, göçebe Türkmenlere askerî hizmetleri karşılığında arazi vermiş ve bu arazilere ait vergilerin toplanması işini askerlere bırakmıştır.
İkta sahipleri bu topraklardan elde ettikleri gelirlerle hem kendi ihtiyaçlarını karşılamışlar hem de devlete atlı asker beslemişlerdir.
Savaşlarda yararlılık gösteren askerlere de ikta verilmiştir.
Osmanlı Devleti’nde devlete ait topraklara miri arazi denilirdi.
Miri arazinin en önemli bölümünü ise dirlik arazi oluştururdu.
Dirlik Arazi: Geliri devlet memurlarına ve askerlere maaş ve görev karşılığı olarak verilen topraklardır. Dirlik, gelirlerine göre has, zeamet ve tımar olmak üzere üçe ayrılmıştır.
Tımar: Senelik geliri 20 bin akçeye kadar olan dirliklere denir.
Tımarlar, hizmet karşılığı sipahilere (askerlere) verilirdi. Tımar sahipleri bu gelirlerin bir kısmıyla geçimini sağlar, geriye kalan gelirin her üç bin akçesi için bir asker beslemek zorundaydı.
Tımar Sisteminin Faydaları
• En uzak yerlerde bile güvenlik sağlandığı için merkezi otorite güçlenmiştir.
• Vergiler düzenli olarak toplanmıştır.
• Ülke bayındır (imar) hale getirilmiştir.
• Devlete yük olmadan asker yetiştirilmiştir.
• Toprak sürekli ekip-biçildiği için üretimin devamlılığı sağlanmıştır.