Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı Cemiyetler

Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı Cemiyetler

CEMİYETLER

1- Zararlı Cemiyetler

A- Azınlıklar tarafından kurulan zararlı cemiyetler

B- Milli varlığa düşman zararlı cemiyetler

2- Yararlı Cemiyetler

 

 

ZARARLI CEMİYETLER

A- Azınlıklar Tarafından Kurulan Cemiyetler

  1. Mavri Mira Cemiyeti:

İstanbul Fener-Rum Patriği tarafından kurulmuş, büyük Yunanistan Krallığını kurmayı amaçlamıştır.

  1. Pontus – Rum Cemiyeti:

Trabzon merkez olmak üzere Samsun’dan Batum’a kadar uzanan alanda ( Doğu Karadeniz’de ) bir Pontus-Rum Devleti kurmayı amaçlamıştır.

  1. Etnik-i Eterya Cemiyeti:

1814’te kurulan bu cemiyetin amacı Yunan ideallerini (Megalo İdea) gerçekleştirmek (1829’da Yunanistan’ın bağımsız olmasında etkili oldu.)

  1. Taşnak ve Hınçak Cemiyetleri:

Ermeniler tarafından kurulan bu cemiyetlerin amacı Doğu Anadolu’dan Adana’ya kadar uzanan bölgede bir Ermeni devleti kurmaktı. Fransızlar tarafından desteklenmiştir.

5- Kardos Cemiyeti:

Rumlar tarafından kurulan bu cemiyetin görünüşteki amacı Rum göçmenlerine yardımcı olmaktı.

  1. Makabi ve Alyans-lsrailit Cemiyetleri: Yahudiler tarafından Filistin’de bir Yahudi devleti kurmak amacıyla kurulmuştur.

Diğerleri; Yunan Kızılhaç Cemiyeti (Rum), Rum Ermeni Birlik Komitesi, Zaven Efendi Derneği.

 

 

B- MİLLİ VARLIĞA ZARARLI CEMİYETLER

Müslümanlar tarafından kurulan zararlı cemiyetlerdir. Kuruluş amaçları olumlu olmasına rağmen izledikleri metotlardan dolayı milli bağımsızlığa ters düşmüşlerdir.

  1. Hürriyet ve İtilaf Fırkası:

İttihat ve Terakki düşmanlığı ile ortaya atılmış, iç isyanlarda kışkırtıcı rol oynamış, müdafa-i hukuk hareketlerini hedef almıştır.

  1. Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası:

Sadrazam Damat Ferit tarafından desteklenen bu cemiyet, vatanın kurtuluşunun ancak padişah ve halifenin buyruklarına bağlı kalmakla gerçekleşebileceğini savunmuştur.

  1. Teali – İslam Cemiyeti:

İstanbul’da kurulmuştur. Temel dayanağı hilafettir. Kurtuluşun Islam’da olduğu savunmuştur.

  1. Kürt Teali Cemiyeti:

Wilson prensiplerinden güç alınarak İstanbul’da kurulmuştur. Doğu Anadolu’da bağımsız bir Kürdistan devleti kurmayı hedeflemiştir.

  1. Wilson Prensipleri Cemiyeti:

Bazı aydınlar tarafından desteklenen bu cemiyet, Osmanlı Devleti’nin ABD’nin manda ve himayesine girmesi gerektiğini savunmuştur.

  1. İngiliz Muhipleri Cemiyeti:

İstanbul hükümetince desteklenen bu cemiyet, Osmanlı Devleti’nin varlığını koruyabilmesi için İngilizlerin himayesine sığınmak gerektiğini savunmuştur.

 

 

 

YARARLI CEMİYETLER

  1. Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:

Kurulan ilk yararlı cemiyettir. Doğu Trakya’nın Yunanlılar tarafından işgal edilmesini önlemek amacıyla kurulmuştur. Osmanlı Devleti’nin dağılması durumunda bağımsız bir devlet kurma kararı da alınmıştır.

2.İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Redd-i İlhak):

Mondros’tan hemen sonra İzmir’de kuruldu. Amacı İzmir ve çevresini Yunanistan’a katılmasını önlemektir. Ancak İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalinin kesinleşmesi üzerine Redd-i İlhak Cemiyeti olarak çalışmalara devam edildi.

  1. Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:

Merkezi İstanbul’dur. Amacı Doğu Anadolu’yu işgallerden koruyarak Ermeni devletinin kurulmasını önlemektir. Erzurum kongresini bu cemiyet düzenlemiştir.

4.Kilikyalılar Cemiyeti:

İstanbul’da kurulmuştur. Amaç; Adana ve çevresini Fransız ve Ermeni işgalinden kurtarmaktır.

  1. Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:

Bu cemiyet, Trabzon ve çevresine yönelik Rum ve Ermeni iddialarına karşı, Türk ve Müslüman halkın haklarını korumak amacıyla faaliyet göstermiştir.

  1. Milli Kongre Cemiyeti:

İstanbul’da kuruldu. Cemiyetin amacı, Türklere karşı yapılan haksız ve yersiz propagandalara karşı çıkmak, basın ve yayın yolu ile Türk Milletinin haklı sesini dünyaya duyurmaktır.

*Kuva-yi Milliye tabirini kullanan ilk kuruluş Milli Kongre Cemiyetidir.

  1. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti:

Sivas’ta kurulmuş, vatanın bütünlüğünü korumak için mitingler düzenlemiştir.

 

Yararlı Cemiyetlerin Özellikleri

1-Bölgesel cemiyetlerdir. Öncelikli amaçları ülkeyi korumak değil, kuruldukları bölgeyi korumaktır.

2- Genellikle basın-yayın yolu ile çalışmalarını sürdürmüşlerdir.

3-Milliyetçilik düşüncesi etkilidir. Milli direniş bilincini uyandırdılar.

4-İstanbul’a bağlı veya karşı değillerdir.

5- Sivas Kongresiyle birleştirilmişlerdir.

 

 

İŞGALLER KARŞISINDA İSTANBUL’UN ( OSM.HÜKÜMETİ ) TUTUMU:

Padişaha göre İtilaf Devletleri çok güçlü idi. Bunlara karşı koymak mümkün değildi. O nedenle istenilenleri yapmak gerektiğine inanıyordu. (İşgallere boyun eğme )

AYDINLARIN DÜŞÜNCESİ

Bir kısım aydın ABD ve İngiliz mandasını savunurken ,bir kısmı da bölgesel direniş hareketlerini benimsiyordu

M.KEMAL’İN DÜŞÜNCESİ:

  1. Kemal Anadolu’ya geçip, halkı öğütleyip Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak istiyordu. Tam bağımsız bir devlet ancak böyle kurulabilirdi.
YORUMLAR

  1. Mehmet dedi ki:

    cok yararlı

  2. Zeki kadın dedi ki:

    Güzel beğendim????