Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı Cemiyetler
Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı Cemiyetler
CEMİYETLER
1- Zararlı Cemiyetler
A- Azınlıklar tarafından kurulan zararlı cemiyetler
B- Milli varlığa düşman zararlı cemiyetler
2- Yararlı Cemiyetler
ZARARLI CEMİYETLER
A- Azınlıklar Tarafından Kurulan Cemiyetler
- Mavri Mira Cemiyeti:
İstanbul Fener-Rum Patriği tarafından kurulmuş, büyük Yunanistan Krallığını kurmayı amaçlamıştır.
- Pontus – Rum Cemiyeti:
Trabzon merkez olmak üzere Samsun’dan Batum’a kadar uzanan alanda ( Doğu Karadeniz’de ) bir Pontus-Rum Devleti kurmayı amaçlamıştır.
- Etnik-i Eterya Cemiyeti:
1814’te kurulan bu cemiyetin amacı Yunan ideallerini (Megalo İdea) gerçekleştirmek (1829’da Yunanistan’ın bağımsız olmasında etkili oldu.)
- Taşnak ve Hınçak Cemiyetleri:
Ermeniler tarafından kurulan bu cemiyetlerin amacı Doğu Anadolu’dan Adana’ya kadar uzanan bölgede bir Ermeni devleti kurmaktı. Fransızlar tarafından desteklenmiştir.
5- Kardos Cemiyeti:
Rumlar tarafından kurulan bu cemiyetin görünüşteki amacı Rum göçmenlerine yardımcı olmaktı.
- Makabi ve Alyans-lsrailit Cemiyetleri: Yahudiler tarafından Filistin’de bir Yahudi devleti kurmak amacıyla kurulmuştur.
Diğerleri; Yunan Kızılhaç Cemiyeti (Rum), Rum Ermeni Birlik Komitesi, Zaven Efendi Derneği.
B- MİLLİ VARLIĞA ZARARLI CEMİYETLER
Müslümanlar tarafından kurulan zararlı cemiyetlerdir. Kuruluş amaçları olumlu olmasına rağmen izledikleri metotlardan dolayı milli bağımsızlığa ters düşmüşlerdir.
- Hürriyet ve İtilaf Fırkası:
İttihat ve Terakki düşmanlığı ile ortaya atılmış, iç isyanlarda kışkırtıcı rol oynamış, müdafa-i hukuk hareketlerini hedef almıştır.
- Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası:
Sadrazam Damat Ferit tarafından desteklenen bu cemiyet, vatanın kurtuluşunun ancak padişah ve halifenin buyruklarına bağlı kalmakla gerçekleşebileceğini savunmuştur.
- Teali – İslam Cemiyeti:
İstanbul’da kurulmuştur. Temel dayanağı hilafettir. Kurtuluşun Islam’da olduğu savunmuştur.
- Kürt Teali Cemiyeti:
Wilson prensiplerinden güç alınarak İstanbul’da kurulmuştur. Doğu Anadolu’da bağımsız bir Kürdistan devleti kurmayı hedeflemiştir.
- Wilson Prensipleri Cemiyeti:
Bazı aydınlar tarafından desteklenen bu cemiyet, Osmanlı Devleti’nin ABD’nin manda ve himayesine girmesi gerektiğini savunmuştur.
- İngiliz Muhipleri Cemiyeti:
İstanbul hükümetince desteklenen bu cemiyet, Osmanlı Devleti’nin varlığını koruyabilmesi için İngilizlerin himayesine sığınmak gerektiğini savunmuştur.
YARARLI CEMİYETLER
- Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
Kurulan ilk yararlı cemiyettir. Doğu Trakya’nın Yunanlılar tarafından işgal edilmesini önlemek amacıyla kurulmuştur. Osmanlı Devleti’nin dağılması durumunda bağımsız bir devlet kurma kararı da alınmıştır.
2.İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti (Redd-i İlhak):
Mondros’tan hemen sonra İzmir’de kuruldu. Amacı İzmir ve çevresini Yunanistan’a katılmasını önlemektir. Ancak İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalinin kesinleşmesi üzerine Redd-i İlhak Cemiyeti olarak çalışmalara devam edildi.
- Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
Merkezi İstanbul’dur. Amacı Doğu Anadolu’yu işgallerden koruyarak Ermeni devletinin kurulmasını önlemektir. Erzurum kongresini bu cemiyet düzenlemiştir.
4.Kilikyalılar Cemiyeti:
İstanbul’da kurulmuştur. Amaç; Adana ve çevresini Fransız ve Ermeni işgalinden kurtarmaktır.
- Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
Bu cemiyet, Trabzon ve çevresine yönelik Rum ve Ermeni iddialarına karşı, Türk ve Müslüman halkın haklarını korumak amacıyla faaliyet göstermiştir.
- Milli Kongre Cemiyeti:
İstanbul’da kuruldu. Cemiyetin amacı, Türklere karşı yapılan haksız ve yersiz propagandalara karşı çıkmak, basın ve yayın yolu ile Türk Milletinin haklı sesini dünyaya duyurmaktır.
*Kuva-yi Milliye tabirini kullanan ilk kuruluş Milli Kongre Cemiyetidir.
- Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti:
Sivas’ta kurulmuş, vatanın bütünlüğünü korumak için mitingler düzenlemiştir.
Yararlı Cemiyetlerin Özellikleri
1-Bölgesel cemiyetlerdir. Öncelikli amaçları ülkeyi korumak değil, kuruldukları bölgeyi korumaktır.
2- Genellikle basın-yayın yolu ile çalışmalarını sürdürmüşlerdir.
3-Milliyetçilik düşüncesi etkilidir. Milli direniş bilincini uyandırdılar.
4-İstanbul’a bağlı veya karşı değillerdir.
5- Sivas Kongresiyle birleştirilmişlerdir.
İŞGALLER KARŞISINDA İSTANBUL’UN ( OSM.HÜKÜMETİ ) TUTUMU:
Padişaha göre İtilaf Devletleri çok güçlü idi. Bunlara karşı koymak mümkün değildi. O nedenle istenilenleri yapmak gerektiğine inanıyordu. (İşgallere boyun eğme )
AYDINLARIN DÜŞÜNCESİ
Bir kısım aydın ABD ve İngiliz mandasını savunurken ,bir kısmı da bölgesel direniş hareketlerini benimsiyordu
M.KEMAL’İN DÜŞÜNCESİ:
- Kemal Anadolu’ya geçip, halkı öğütleyip Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak istiyordu. Tam bağımsız bir devlet ancak böyle kurulabilirdi.
cok yararlı
Güzel beğendim????